Zapraszamy do odwiedzania wystaw przyrodniczych. Stanowią one źródło wiedzy o świecie, a także wspaniałą inspirację, by zacząć zauważać żywą przyrodę wokół siebie oraz poczuć się jej częścią, którą przecież jesteśmy. Ekspozycja prezentowana będzie do końca września w Muzeum Podkarpackim.

Wystawy przyrodnicze przypominają nam o świecie, który jest tuż za murami naszych budynków, a który przestaliśmy zauważać. Pokazują świat wokół nas, ale z innej perspektywy. Uświadamiają nam także nasze interakcje z przyrodą – środowiskiem naturalnym i światem żywych istot – oraz dlaczego i jak powinniśmy je chronić. Wystawy przyrodnicze umożliwiają obserwację świata w skali mikro, którego nie widzimy gołymi oczami, a także dostrzeżenie geologicznych i ewolucyjnych procesów trwających miliony lat. Przenoszą nas w różne, często mało znane, miejsca na świecie, pozwalając obserwować przyrodę w innych strefach klimatycznych. Czasami przenoszą nas w dawne epoki, pokazując świat, który już przeminął. Mamy możliwość obserwować ekosystemy, których już nie ma oraz życie i zachowanie zwierząt, które już wymarły.

Stawonogi kojarzą nam się przede wszystkim z owadami, pajęczakami i skorupiakami. Jest to jednak najliczniejszy typ zwierząt na świecie. Przedstawicieli tej grupy można spotkać we wszystkich biotopach. Ze względu na ich ogromne rozprzestrzenienie i ogromną różnorodność, większość współcześnie występujących grup stawonogów odgrywa ogromną rolę w przyrodzie, a także w gospodarce człowieka. Prezentowana ekspozycja przedstawia początki ewolucji stawonogów oraz ich rozwój i różnicowania się w kolejnych epokach, pokazując gatunki związane ze środowiskiem wodnym i lądowym.

Dotychczas opisano około 1 500 000 gatunków, lecz ich liczbę ocenia się na 10 do 15 000 000 gatunków. Można je znaleźć we wszystkich możliwych do życia środowiskach począwszy od największych głębin morskich, poprzez gorące źródła, pustynie, aż po najwyższe szczyty górskie. Większość gatunków żyje wolno, ale znane są liczne gatunki prowadzące osiadły tryb życia lub żyjące wewnątrz tkanek roślinnych i zwierzęcych jako pasożyty. Sama nazwa pochodzi od członowanych odnóży z ruchomymi stawami. Ciało stawonogów okryte jest zewnętrznym, chitynowym szkieletem, który często jest wzmocniony mineralnymi lub białkowymi dodatkami. Często gruby szkielet jest prawdziwym pancerzem z licznymi kolczastymi lub guzkowatymi wyrostkami chroniącymi miękkie ciało. Wzrost osobniczy następuje tylko w krótkich okresach kiedy pancerz jest zrzucany. Rozwój jest złożony i zawsze występuje stadium larwalne (przeobrażenie niezupełne), natomiast w wielu grupach stawonogów występuje dodatkowe stadium poczwarki (przeobrażenie zupełne). Ze względu na masowość występowania stawonogi mają ogromny wpływ na środowisko przyrodnicze. Mogą odgrywać bardzo pozytywną rolę jako np. zapylacze roślin, organizmy wspomagające rozkład materii lub atakujące szkodniki upraw. Jednak gatunki prowadzące pasożytniczy tryb życia lub roznoszące szkodliwe grzyby, bakterie czy wirusy groźnych chorób są często uciążliwymi sąsiadami człowieka.

Organizatorami oraz autorami aranżacji wystawy są pracownicy Muzeum Przyrodniczego Instytutu Systematyki i Ewolucji Zwierząt PAN w Krakowie.