Muzeum Podkarpackie w Krośnie zaprasza 15 lutego (środa) o godz. 17.00 na wernisaż wystawy "dr Antoni Lorens. Krośnieński lekarz i społecznik. W 50. rocznicę śmierci", poświęconej wielkiemu patriocie, cenionemu lekarzowi, wybitnemu społecznikowi i założycielowi krośnieńskiego muzeum.  Wystawa będzie czynna do 1 kwietnia 2012r.

Antoni Lorens urodził się 11 czerwca 1888 roku w Krościenku Wyżnym, jako najmłodsze z sześciorga dzieci Katarzyny i Walentego - właścicieli niedużego gospodarstwa rolnego. Uczęszczał do gimnazjów w Jaśle i Bochni. Ukończył Wydział Lekarski Uniwersytetu Jagiellońskiego. Przez osiem lat pełnił służbę w armii austriackiej  i Wojsku Polskim, z tego pięć lat w warunkach frontowych. W 1918 roku przyczynił się do powstania Powiatowej Komisji Wojskowej i prowadził pobór do krośnieńskich kompanii, które wyruszyły na pomoc Polakom walczącym w obronie Lwowa i Śląska. W 1919 roku brał udział w walkach na froncie ukraińskim, następnie w wojnie z bolszewikami. W październiku 1920 roku został awansowany do stopnia kapitana. W wojskowej służbie sanitarnej sprawował wiele funkcji dowódczych. W lutym 1922 roku został przeniesiony do rezerwy. W 1925 roku osiadł z rodziną w Krośnie, gdzie krótko pełnił funkcje lekarza miejskiego i powiatowego, a następnie pracował jako lekarz szkolny i wykładowca higieny. Posługę lekarską pełnił przez  trzydzieści siedem lat i dał się poznać jako pracowity i fachowy lekarz.

Prowadził sekcję odczytową w Towarzystwie Szkoły Ludowej na terenie miasta i powiatu w zakresie dokształcania ogólnego, przysposobienia rolniczego, profilaktyki przeciwgruźliczej  i higieny. Zakładał biblioteki wiejskie i świetlice, inicjował budowy boisk sportowych i domów ludowych. Jako prezes Powiatowego Związku Strzeleckiego wspierał budowy Domów „Strzelca” (Frysztak, Miejsce Piastowe, Jedlicze). Pełnił funkcję radnego w Radzie Miejskiej i prezesa Związku Oficerów Rezerwy w Krośnie. W czasie okupacji pracował w Polskim Komitecie Opiekuńczym w Krośnie organizując pomoc dla wysiedlonych, inwalidów wojennych, więźniów obozów i najbiedniejszej ludności. Utrzymywał kontakty z konspiracją akowską. Jego zięć Kazimierz Wachal zginął jako lotnik w Wielkiej Brytanii, a syn Adam - żołnierz Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, zginął w  1942 roku, po storpedowaniu statku Laconia u wybrzeży Afryki. Od tego czasu najbliższą rodzinę A. Lorensa stanowiły: żona Stefania, córka Wanda i wnuczka Anna. Po wojnie nadal pracował jako lekarz szkolny. W 1944 roku został skierowany do Rady Miejskiej. Ze Stanisławem Szwają zorganizowali Powiatowy Komitet Stronnictwa Demokratycznego. A. Lorens był pierwszym Prezesem Zarządu Koła Powiatowego SD w Krośnie. Udzielał się społecznie w krośnieńskich oddziałach PTTK i PCK. Był w 1957 roku jednym z inicjatorów powstania Stowarzyszenia Przyjaciół Ziemi Krośnieńskiej.    Był współautorem monografii Krościenka Wyżnego Sześćset lat doli i niedoli Krościenka Wyżnego i Iskrzyni 1350-1950 (wydana w  1997 r.). Jako przewodniczący Komisji Kultury Powiatowej Rady Narodowej i przewodniczący Komisji Muzealnej PTTK w największym stopniu przyczynił się do powstania w Krośnie Muzeum PTTK (1954 r.). Kierował tym muzeum w okresie od października 1954 roku do grudnia 1956 r. Zajmował się także dokumentowaniem historii regionu, czego efektem było wydanie Ilustrowanej monografii powiatu krośnieńskiego oraz Przewodnika turystycznego po Krośnie nad Wisłokiem i okolicy (1957 r.). Podsumowując życie A. Lorensa można stwierdzić, że postawił sobie za cel szerzenie oświaty, kształtowanie postaw patriotycznych i obywatelskich i ten cel osiągnął poprzez kilkudziesięcioletnią pracę społeczną. Zmarł 22 stycznia 1962 r. Odznaczony m. in Medalem Pamiątkowym Za Wojny 1918-1921 (1929 r.), Złotym Krzyżem Zasługi (1938 r.) i Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1957 r.).

Na wystawie będzie pokazana po raz pierwszy szeroka gama archiwaliów dotyczących działalności A. Lorensa, w postaci dokumentów, publikacji i wydawnictw. Zaprezentowane zostaną liczne fotografie z jego życia prywatnego, pracy zawodowej i działalności społecznej, w tym szczególnie cenne - ukazujące wydarzenia z przedwojennego Krosna. Wystawę wzbogacają meble, sprzęt domowy i przedmioty codziennego użytku wykonane przez Antoniego Lorensa, który posiadał nieprzeciętne zdolności manuale. Ponadto zaprezentowane zostaną inne pamiątki rodzinne oraz akcesoria myśliwskie i medyczne. Eksponaty w większości udostępnione zostały przez wnuczkę doktora. Pozostałe pochodzą z zbiorów Muzeum Podkarpackiego, pozyskane w przeszłości od córki doktora. Wystawa jest adresowana do osób zainteresowanych lokalną historią, do środowiska lekarskiego, nauczycielskiego i krajoznawczego. Stanowi także wartościowy materiał poznawczy dla młodzieży szkolnej. Zorganizowana w 50-tą rocznicą śmierci A. Lorensa, przypomina mieszkańcom Krosna i powiatu tego niezwykłego człowieka.
 

Kurator wystawy
Czesław  Nowak