Michał Olszewski - autor reportaży, powieści i esejów, redaktor naczelny krakowskiego wydania „Gazety Wyborczej”, laureat Nagroda im. Ryszarda Kapuścińskiego za tom reportaży „Najlepsze buty na świecie” (2015) – 10 kwietnia spotkał się z młodzieżą w Krośnieńskiej Bibliotece Publicznej  i poprowadził warsztaty pisania reportażu.

Spotkanie z młodzieżą rozpoczął od pytania o ulubionego reportera. Padły nazwiska m.in. Elżbiety Jaworowicz, Mateusza Borka, Piotra Żyłki, Michała Nogasia. Reprezentują oni różne rodzaje dziennikarstwa – sportowe, społeczne, kulturalne, religijne i interwencyjne. Zwłaszcza to ostatnie okazało się dla wykładowcy i słuchaczy wyjątkowo ciekawe. „Samo pisanie to za mało, żeby zmieniać świat na lepszy” powiedział Michał Olszewski i zadał młodzieży pytanie o granicę między opowiadaniem o danym zjawisku społecznym albo dramatycznym wydarzeniu a reakcją na nie. Jako przykład przywołał kilka dni spędzonych w obozowiskach uchodźców usiłujących przedostać się do Unii Europejskiej przez granicę serbsko-węgierską. Łatwo wydawać sądy opierając się np. na kilkusekundowych filmach z sieci, ale rolą prawdziwego reportażysty jest je podważać i naświetlać dany problem z każdej strony, jak najdokładniej i najbardziej obiektywnie. Charakteryzujący się takim podejściem reporter nie musi wyjeżdżać daleko, by znaleźć ciekawy temat (choć problem uchodźców, jak zauważył Olszewski,  oddalony jest od Krosna o kilkanaście godzin jazdy samochodem, a nie o lata świetlne). Dowodem na to stał się reportaż Hanny Krall z tomu „Spokojne niedzielne popołudnie” w którym wybitna reporterka opisała językiem swobodnym i ironicznym, stylizowanym na partyjną nowomowę, problemy z jakimi borykało się polskie społeczeństwo w latach 70-tych. Michał Olszewski zauważył, że Hanna Krall „szuka blisko i znajduje dużo, […] pod powierzchnią codzienności potrafi dostrzec dramat człowieka” i zaproponował młodzieży, by również poszukała tematów na reportaż w swoim najbliższym otoczeniu. Dzięki temu ćwiczeniu uczestnicy warsztatów zwrócili uwagę na mnóstwo problemów, istotnych z punktu widzenia młodego człowieka, np. kwestie uzależnienia od Internetu, depresję wśród młodzieży, utrudniony dostęp do kultury dla osób z małych miast i wsi. Jak opisywać takie tematy? Odpowiedzi młodzież szukała w lekturze kolejnego reportażu – tekstu pt.: „Natłustka”. Michał Olszewski podkreślił, jak ważną rolę w tym tekście odgrywa szczegół oraz enumeracja. „Detal jest solą reportażu” i trzeba nieustannie kształcić w sobie ostrość spojrzenia na rzeczywistość, by go dostrzegać, mówił Olszewski. Nie jest to proste, o czym przekonał się każdy, kto podjął się kolejnego warsztatowego zadania – opisania najważniejszego dla danej osoby miejsca w oparciu o detal i wyliczenie w maksimum dziesięciu zdaniach.

Warsztaty odbyły się w ramach projektu „Biblioteka – miejsce czytania, miejsce działania”, dofinansowanego ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego z programu „Partnerstwo dla książki”.
 


Małgorzata Jasiewicz