Obszary funkcjonalne są nowym elementem polityki przestrzennej i społeczno-gospodarczej, który został zdefiniowany w „Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030” - najważniejszym krajowym dokumencie strategicznym dotyczącym zagospodarowania przestrzennego.

W dokumencie zostały wyznaczone następujące rodzaje obszarów funkcjonalnych:

• miejskie obszary funkcjonalne,
• wiejskie obszary  funkcjonalne,
  
• obszary funkcjonalne szczególnego zjawiska  w skali makroregionalnej, (m.in.: strefa przybrzeżna, obszary górskie),
• obszary kształtowania potencjału rozwojowego, (m.in.: obszary cenne przyrodniczo, obszary ochrony krajobrazów kulturowych),
• obszary funkcjonalne wymagające rozwoju nowych funkcji przy użyciu instrumentów właściwych polityce  regionalnej, (m.in.: obszary o najniższym stopniu rozwoju i pogarszających się perspektywach rozwojowych, obszary przygraniczne).

Wyznaczanie miejskich obszarów funkcjonalnych
Podobnie jak w Europie i na świecie, w Polsce obserwuje się intensyfikację osadnictwa wokół miast dużej i średniej wielkości oraz idący za nią rozwój funkcji pozarolniczych.

Na podstawie dojazdów do pracy, form osadnictwa i funkcji obszarów wyznaczone zostały miejskie obszary funkcjonalne składające się ze stref rdzeniowych (biegunów wzrostu – miast dominujących) i zewnętrznych (obszarów oddziaływania biegunów wzrostu).

Definicja MOF
Miejski obszar funkcjonalny (MOF) jest układem osadniczym ciągłym przestrzennie, złożonym z odrębnych administracyjnie jednostek. Obejmuje zwarty obszar miejski oraz powiązaną z nim funkcjonalnie strefę zurbanizowaną. Administracyjnie obszary te mogą obejmować gminy miejskie, wiejskie i miejsko – wiejskie.

Klasyfikacja miejskich obszarów funkcjonalnych
Wśród miejskich obszarów funkcjonalnych wyróżniono:

• Obszary funkcjonalne ośrodków wojewódzkich, w tym ośrodki metropolitalne.
• Obszary funkcjonalne ośrodków regionalnych - wyznaczane są wokół ośrodków mających duży potencjał i duże znaczenie dla rozwoju kraju – zasadniczo liczących między 100 a 300 tys. mieszkańców.
• Obszary funkcjonalne ośrodków subregionalnych - wyznaczane są wokół miast liczących zasadniczo pomiędzy 50 a 100 tys. mieszkańców. Część miast znajdujących się w tej kategorii pełniła w przeszłości funkcje wojewódzkie.
• Obszary funkcjonalne ośrodków lokalnych - do ośrodków lokalnych zalicza się miasta o zdolnościach rozwojowych zasadniczo mające poniżej 50 tys. mieszkańców. Szczególną rolę wśród nich pełnią niektóre miasta powiatowe.

Miejskie obszary funkcjonalne województwa podkarpackiego
Na terenie województwa wyznaczono następujące miejskie obszary funkcjonalne:

1. obszar funkcjonalny ośrodka wojewódzkiego - Rzeszowski Obszar Funkcjonalny (ROF),
2. pozostałe obszary funkcjonalne:

• MOF Krosno,
• MOF Przemyśl,
• MOF Tarnobrzeg,
• MOF Mielec,
• MOF Stalowa Wola,
• MOF Sanok - Lesko,
• MOF Dębica - Ropczyce,
• MOF Jarosław - Przeworsk.

Zintegrowane Inwestycje Terytorialne, Regionalne Inwestycje Terytorialne
Gminy wchodzące w skład MOF mogą realizować wspólnie projekty. Inwestycje planowane do realizacji przez Rzeszowski Obszar Funkcjonalny oraz MOF-y innych ośrodków wojewódzkich zostały nazwane zintegrowanymi inwestycjami terytorialne (ZIT). Inwestycje planowane do realizacji przez pozostałe MOF-y województwa podkarpackiego to regionalne inwestycje terytorialne (RIT).

ZIT / RIT to zupełnie nowy sposób współpracy samorządów. Miasta i otaczające je gminy oraz władze województw wspólnie ustalą cele do osiągnięcia i wskażą inwestycje do zrealizowania.

Partnerstwo i wizja – warunki sfinansowania inwestycji w ramach ZIT / RIT
Samorządy, które chcą realizować ZIT / RIT muszą opracować wspólną strategię rozwoju MOF. Dokument ma określać m.in. najważniejsze problemy MOF, a także cele i przedsięwzięcia przewidziane do realizacji, które przyczynią się do rozwoju MOF. Gminy tworzące MOF muszą także podpisać porozumienie o wdrażaniu ZIT / RIT z Zarządem Województwa Podkarpackiego, ponieważ projekty w tej formule finansowane będą ze środków dostępnych w Regionalnym Programie Operacyjnym Województwa Podkarpackiego na lata 2014 - 2020 (RPO WP) w ramach konkursów dedykowanych.