Jeszcze kilka dni pozostało do zakończenia głosowania w Konkursie na Drzewo Roku, w którym startuje Dąb Józef. 650-letnie drzewo czeka na Wasze głosy. Głosuj na: treeoftheyear.org.

 

Dąb Józef:
Drzewo z gatunku dąb szypułkowy (Quercus robur). Wysokość: ok 30 m, obwód pnia: 675 cm, wiek: 650 lat.
 

Położenie:
Miejscowość: Wiśniowa (gmina Wiśniowa, powiat strzyżowski, województwo podkarpackie, Rzeczpospolita Polska - PL). Współrzędne geograficzne: 49°52'07.2"N; 21°38'39.0"E, rośnie na terenie należącym do samorządu powiatowego w Strzyżowie, zarządzanym przez Powiatowe Centrum Kultury i Turystyki w Wiśniowej.
 

Charakterystyka:
Ma wysoko oczyszczony, walcowaty pień z widoczną, częściowo zarośniętą szczeliną i wydrążeniem w środku. Korona z grubymi konarami oraz ubytkami w formie kieszeni. Pokryty ciemnoszarą, grubą i podłużnie spękaną korowiną. Wiosną zielony, jesienią zrzuca liście, owocuje co kilka lat. Dąb Józef od 1954 r. objęty jest ochroną prawną jako polski pomnik przyrody. Jest jednym z najcenniejszych drzew w Zespole Parkowo Dworskim i Folwarcznym w Wiśniowej, na obszarze gminy Wiśniowa, powiatu strzyżowskiego i województwa podkarpackiego.
 

Symbolika:
Dąb od najdawniejszych czasów otoczony jest szczególną czcią. Dla Greków, Rzymian, plemion germańskich i słowiańskich był symbolem religijnym. Oznaczenia z elementami drzewa dębowego stosowane były w heraldyce, zachodniej kulturze militarnej, w tym przez rycerstwo, wykorzystywane przez monarchów. Dąb uznawany jest za drzewo królewskie, najdostojniejsze ze wszystkich gatunków drzew, długowieczne, majestatyczne. Drewno dębowe charakteryzuje się najwyższą trwałością, jest najbardziej cenione i najdroższe. Dąb współcześnie jest symbolem długowieczności, siły, szlachetności, męstwa, sławy, a także mądrości i prawdy. Symbolika dębu wykorzystywana jest m.in. przez wojsko polskie i służby mundurowe.
 

Okolica:
Dąb Józef rośnie prawdopodobnie od początków stałego osadnictwa w dolinie Wisłoka, tj. od drugiej połowy XIV w. Wówczas, po poszerzeniu granic Królestwa Polskiego przez Kazimierza Wielkiego na tym terenie głównie zakon cystersów założył kilkadziesiąt nowych osad, w tym Wiśniową (1366 r.). Dzieje miejscowości związane były z rodami: Bogoriów, Frysztackich, Odrowążów, Firlejów, Mniszchów, Jabłonowskich, Mycielskich i in.. Park, w którym rośnie Dąb Józef, został założony z wykorzystaniem starodrzewia istniejących lasów grądowych. Charakter parku w stylu angielskim nadano mu na przełomie XIX i XX w., kiedy to powstały m.in. sąsiadujące z parkiem, urokliwe aleje grabowe oraz neoromańska kaplica grobowa rodziny Mycielskich (1901 r.)
 

Historia:
W okresie międzywojennym z gościnności gospodarzy Wiśniowej korzystali, tworząc swoje dzieła, wybitni polscy malarze: Jan Cybis, Iwan Trusz, Janina Bogucka-Wolff, Zygmunt Waliszewski, Seweryn Boraczok, Hanna Rudzka-Cybisowa, Tytus Czyżewski, Czesław Rzepiński, Andrzej i Zbigniew Pronaszkowie, Felicjan Kowarski, Leon Chwistek a także Józef Mehoffer (1898-1946), który, urzeczony pięknem wiśniowskich dębów, uwiecznił jeden z nich na swoim szkicu. Rysunek ten trafił następnie na rewers stuzłotowego banknotu, używanego w latach 30-tych XX w. w II Rzeczypospolitej. Z rodziny Mycielskich, związanej z wiśniowskim dworem i parkiem wywodzą się osoby zasłużone dla polskiej kultury - m.in. Franciszek Mycielski (1832 - 1901) członek Izby Panów monarchii austro-węgierskiej w Wiedniu, prezes Towarzystwa Rolniczego Krakowskiego, Jerzy Mycielski (1856 - 1928), historyk sztuki, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, przyjaciel Jacka Malczewskiego. Kolekcja dzieł sztuki (ok. 500 obrazów) zgromadzona przez Jerzego Mycielskiego, przekazana została do Muzeum Narodowego na Wawelu. Z tej rodziny wywodzi się też Zygmunt Mycielski - jeden z najwybitniejszych polskich kompozytorów i intelektualistów XX w.
W otwartym w 2016 r. Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II wojny światowej im. Rodziny Ulmów w Markowej koło Łańcuta na jednym z fotogramów ukazane jest zdjęcie Dęba Józefa, w którym w czasie II wojny światowej ukrywała się rodzina żydowska. W wydrążonym wnętrzu drzewa wg relacji świadków znajdowało się dwupoziomowe schronienie, które umożliwiało obserwację oraz dostarczało schronienia. Zgodnie z zapisanym w archiwach świadectwem we wnętrzu Józefa w czasie wojny przez kilka dni ukrywali się żydowscy bracia noszący nazwisko Hymi, uciekinierzy z pobliskiego Frysztaka, zaopatrywani przez okolicznych mieszkańców.
 

Konkurs:
W 2016 r. Dąb Józef zwyciężył w finale 6. edycji polskiego konkursu Drzewo Roku organizowanego przez Klub Gaja. Do konkursu zgłoszono 115 drzew z całej Polski, spośród których wyłoniono 16 finalistów z większości polskich regionów. Ambasadorami konkursu byli: podróżniczka i pisarka Elżbieta Dzikowska, reżyser Kazimierz Kutz oraz językoznawca i miłośnik języka polskiego prof. Jan Miodek. Konkurs miał formę plebiscytu, w którym drogą internetową oddawano głosy na wybrane drzewa. Dąb Józef uzyskał 4310 głosów. W październiku 2016 r. delegacja z powiatu strzyżowskiego odebrała nagrodę dla Dęba Józefa w Bibliotece Narodowej w Warszawie. W związku ze zwycięstwem w polskiej edycji konkursu Dąb Józef reprezentuje obecnie Polskę w konkursie Europejskie Drzewo Roku 2017 organizowanym przez Environmental Partnership Association, gdzie rywalizuje z 15. drzewami z innych krajów Europy. Głosowanie drogą internetową na stronie www.treeoftheyear.org trwa od 1. do 28. lutego 2017 r. Jak piszą organizatorzy: "Celem Konkursu Europejskie Drzewo Roku jest zwrócenie uwagi na ciekawe stare drzewa, jako ważne elementy dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego, które powinniśmy cenić i chronić. W Konkursie Europejskie Drzewo Roku, w odróżnieniu od innych konkursów, decydujące nie jest piękno, rozmiary, czy też wiek, ale historia i związki drzew z ludźmi. Szukamy drzew, które stały się integralną częścią społeczności."