Śladami miejsc pamięci o poległych czyli jak Krosno uczciło Narodowe Święto Niepodległości
Jak zwykle, główne uroczystości z okazji Święta Niepodległości odbywają się na krośnieńskiej starówce. Nie inaczej było także w tym roku. Nie wszyscy wiedzą jednak, że w Krośnie jest wiele miejsc upamiętniających poległych w walkach na różnych frontach. Miejsc bardzo bliskich lokalnym społecznościom m.in. w Suchodole, Polance czy Białobrzegach. Podczas najważniejszych świąt narodowych mieszkańcy i władze samorządowe składają tam kwiaty i palą znicze. Pomniki są także sukcesywnie odnawiane i konserwowane.
Główne uroczystości z okazji Święta Niepodległości odbyły się w strugach deszczu na starówce pod pomnikiem Marszałka Józefa Piłsudskiego. Obchody rozpoczęła uroczysta Msza Święta za Ojczyznę w Bazylice Mniejszej „Fara” koncelebrowana przez księży z krośnieńskich parafii. Po mszy nastąpił przemarsz i złożenie kwiatów pod pomnikiem Marszałka Józefa Piłsudskiego na krośnieńskim Rynku oraz apel poległych. Okolicznościowe przemówienia wygłosili Senator RP Stanisław Piotrowicz, Prezydent Miasta Krosna Piotr Przytocki. W uroczystościach udział wzięły poczty sztandarowe, kompanie honorowe 5. Batalionu Strzelców Podhalańskich i harcerzy oraz Miejska Górnicza Orkiestra Dęta. W mieście zorganizowano także wiele imprez towarzyszących – koncerty pieśni i poezji patriotycznej oraz XIII Bieg Niepodległości ulicami miasta.
Jak co roku, samorządowcy odwiedzali miejsca pamięci w naszym mieście – Piotr Przytocki Prezydent Miasta Krosna, Zastępca Prezydenta Bronisław Baran oraz Przewodniczący Rady Miasta Krosna Stanisław Słyś złożyli kwiaty pod tablicą Józefa Piłsudskiego przy Kościele OO. Kapucynów, pod pomnikami przy ul. Powstańców Warszawskich, tzw. Rondzie, przy. ul Lwowskiej, pomnikiem AK, na Grobie Nieznanego Żołnierza na cmentarzu komunalnym, w dzielnicach : Suchodół, Polanka i Białobrzegi a także pod pomnikiem ku czci poległych powstańców styczniowych na trenie starego cmentarza.
Krośnieńskie miejsca pamięci są szczególnie istotne dla lokalnych społeczności. Związane z nimi dramatyczne wydarzenia, są ciągle żywe w pamięci mieszkańców. Upamiętniają poległych podczas walk za ojczyznę bliskich, znajomych i członków rodziny.
Bardzo silnie kultywowane są tradycje patriotyczne w dzielnicy Suchodół. Podczas wszystkich świąt mieszkańcy zbierają się tutaj pod pomnikiem, u zbiegu ulic Wyszyńskiego i Grunwaldzkiej, na okolicznościowych spotkaniach. Wzniesiony w 1924 r. pomnik zwieńczony krzyżem i orłem poświęcony jest poległym podczas I i II wojny światowej Obok na postumentach wmurowane są dwie tablice pamiątkowe poświęcone poległym w obronie Ojczyzny mieszkańcom dzielnicy Suchodół.
Szczególną pamięcią otaczany jest również pomnik w dzielnicy Białobrzegi. Pomnik poświęcony poległym za Ojczyznę w latach 1914 – 1918, odsłonięto 11 listopada 1920 r. Ufundowany został przez mieszkańców dzielnicy. Na poszczególnych kamieniach wyryte zostały nazwiska poległych. 11 listopada 2000 r. uroczyście odsłonięta została nowa granitowa tablica nazwiskami poległych w wojnie polsko-bolszewickiej.
Pamięci Parafian Poległych w Walkach za Ojczyznę poświęcony jest pomnik przy kościele pod wezwaniem Matki Bożej Królowej Polski w Polance. Niedawno gruntownie odrestaurowany, został wybudowany w 1929 roku, dzięki staraniom i przy całkowitym nakładzie Ks. Proboszcza Stanisława Decowskiego. Jest poświęcony pamięci - trzydziestu jeden żołnierzy poległych w czasie I wojny światowej i wojny polsko – bolszewickiej w 1920 r.
Wspaniale odrestaurowany został także Pomnik ku czci poległych powstańców styczniowych znajdujący się w centralnej części starego cmentarza. Obelisk wykonał w 1903 roku Andrzej Lenik, według projektu Napoleona Nawarskiego. Ma on kształt kamiennego kopca zwieńczonego krzyżem z cierniową koroną i orłem.
Na cmentarzu komunalnym w Krośnie znajduje się Grób Nieznanego Żołnierza. Symboliczna mogiła znajduje się w kwaterze żołnierzy poległych w czasie I wojny światowej od 1925 r., a powstała z inicjatywy społeczeństwa Ziemi Krośnieńskiej. Na piaskowej płycie widnieje napis: Nieznanemu żołnierzowi Polskiemu poległemu za Ojczyznę 1918-1920 r.
Tablica upamiętniająca Marszałka Józefa Piłsudskiego i jego żołnierzom, umieszczona jest na ścianie frontowej Kościoła OO. Kapucynów. Została odsłonięta w 70-tą rocznicę odzyskania niepodległości.
Przez wiele lat większość miejskich uroczystości patriotycznych odbywała się pod pomnikiem przy ul. Powstańców Warszawskich. Jest to pomnik pamięci narodowej poświęcony tym, którzy walczyli i przelali krew za Ojczyznę. Upamiętnia on poległych na frontach I i II wojny światowej oraz 34 mieszkańców dzielnicy zamordowanych w egzekucjach i obozach zagłady, członków Armii Krajowej, w latach 1939-1945.
Jednym z bardziej popularnych pomników, a zarazem najbardziej kontrowersyjnych jest pomnik poświęcony poległym na tzw. Rondzie. Pomnik został wzniesiony na 1000 lecie państwa Polskiego. Powstał z inicjatywy uwolnionych więźniów Oświęcimia i żołnierzy Armii Krajowej. Upamiętnia poległych w walce z faszyzmem. Na pomniku widnieją dwa napisy: „Poległym w walce z faszyzmem niemieckim 1939-1945” oraz „W 1000-lecie Państwa Polskiego Ziemia krośnieńska”.
W 2005 roku u zbiegu ulic Niepodległości i Lwowskiej powstał pomnik poświęcony poległym oficerom i żołnierzom Armii Krajowej „Podkarpacie”. Na granitowym obelisku widnieją słowa roty przysięgi AK-owca. Pomnik odsłonięto i poświęcono 2 października 2004 r.
Miejsce w którym w 2005 roku powstał pomnik poświęcony Marszałkowi Józefowi Piłsudskiemu stało się miejscem organizacji ważnych krośnieńskich uroczystości. Inicjatywa budowy pomnika Marszałka Józefa Piłsudskiego została zapoczątkowana na posiedzeniu Rady Miejskiej Krosna w dniu 16 V 1935 r. Realizacja planu została jednak pokrzyżowana przez wybuch Drugiej Wojny Światowej, a do pomysłu powrócono dopiero po siedemdziesięciu latach. Pomnik autorstwa Władysława Dudka z Krakowa, odsłonięto 15 VIII 2005 r. w dniu Święta Wojska Polskiego.