Serdecznie zapraszamy do udziału w Międzynarodowej Konferencji Naukowej "Robert Wojciech Portius de Lanxeth - krośnieński mieszczanin, kupiec i fundator" organizowanej w dniach 4-6 czerwca 2018 roku w Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej im. Stanisława Pigonia w Krośnie.

 

 

 Międzynarodowa Konferencja Naukowa Robert Wojciech Portius de Lanxeth krośnieński mieszczanin, kupiec i fundator. W czterechsetlecie osiedlenia się Szkota w Krośnie Krosno 4-6 czerwca 2018.

 

Około 1620 roku, zatem blisko czterysta lat temu, osiedlił się w Krośnie młody szkocki imigrant Robert Gilbert Portius de Lanxeth ((1601-1661). W bardzo krótkim czasie miasto nad Wisłokiem, w którym wciąż jeszcze biły źródła dynamicznego rozwoju gospodarczego, stało się jego drugą ojczyzną. Tu w roku 1626 ożenił się z krośnieńską mieszczką Anną z Hesnerów, tu przyszły na świat jego (niestety przedwcześnie zmarłe) dzieci, tu przede wszystkim jednak – korzystając z bliskiego sąsiedztwa Węgier – stworzył centrum imponującej faktorii kupieckiej, która spowodowała, że Krosno stało sie jednym z liczących się ośrodków handlu winem węgierskim w tej części Europy. On sam, uzyskawszy od Zygmunta III Wazy przywilej serwitoriatu (potwierdzany przez kolejnych monarchów z dynastii Wazów), już jako faktor królewski stał się najważniejszym dostawcą win węgierskich dla monarszego dworu. 

 

Rosnąca pozycja społeczna i majątkowa szkockiego patrycjusza, który w Krośnie przyjął imię jednego z patronów Królestwa Polskiego (i odtąd też pisał się Robert Wojciech), umożliwiła mu podejmowanie rozlicznych fundacji artystycznych, zwłaszcza tych adresowanych do miejscowego kościoła parafialnego. Sprawiła ponadto, iż stał się On najważniejszym i najbardziej hojnym dobrodziejem szpitali, klasztorów i szkół parafialnych, zarówno w samym mieście, jak i bliższej i dalszej jego okolicy. 

 

Dziś bez żadnej przesady stwierdzić można, iż to osobie szkockiego imigranta zawdzięcza Krosno, ostatni już w okresie staropolskim, doniosły epizod swego znaczenia gospodarczego i kulturalnego.

 

W roku ubiegłym, w Zakładzie Turystyki i Rekreacji Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Stanisława Pigonia w Krośnie, zrodziła się idea zorganizowania międzynarodowej konferencji naukowej, której celem byłoby pokazanie sylwetki i dokonań szkockiego patrycjusza na tle ówczesnych dziejów gospodarczych i politycznych Europy Środkowej. W staraniach swych organizatorzy Konferencji uzyskali wsparcie: Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego, Stowarzyszenia „Portius” w Krośnie oraz Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Krośnieńskiej, zaś honorowy patronat nad przedsięwzięciem zechcieli objąć: Ambasada Węgier w Warszawie oraz Prezydent Miasta Krosna.

 

Program Konferencji, w której udział zadeklarowali uczeni ze Szkocji, Węgier i Polski, przewiduje wystąpienia podejmujące problematykę:

• obecności i dokonań diaspory szkockiej w XVI i XVII stuleciu na obszarze Rzeczpospolitej Obojga Narodów oraz w Europie Środkowej,
• wymiany handlowej, stosunków Polsko-Węgierskich i handlu tranzytowego winem węgierskim w XVI i XVII wieku,
• Krosna w czasach Roberta Wojciecha Portiusa,
• fundacji artystycznych szkockiego patrycjusza dla miasta,
• osoby szkockiego Patrona w działalności Stowarzyszenia „Portius” w Krośnie,
• dokonań szkockiego imigranta i płynących stąd impulsów wspomagających kreowanie nowych produktów turystycznych.

 

 

Konferencja zapowiada się zatem niezmiernie interesująco. Serdecznie zapraszamy do uczestnictwa w niej wszystkie osoby zainteresowane zarówno historią gospodarczą i polityczną epoki staropolskiej, dziedzictwem artystycznym XVII stulecia, jak również wybranymi aspektami turystyki w obszarach przygranicznych. 

 

Pragniemy poinformować, iż – najpóźniej początkiem przyszłego roku – planujemy wydanie drukiem Materiałów z Konferencji, w jednym z tomów „Prac Naukowo-Dydaktycznych Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Stanisława Pigonia w Krośnie”.

 PROGRAM KONFERENCJI

Patronat honorowy: Ambasada Węgier w Warszawie oraz Prezydent Miasta Krosna

Współorganizatorzy: Wydział Filologiczny Uniwersytetu Jagiellońskiego, Stowarzyszenie Portius w Krośnie oraz Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Krośnieńskiej.

 

 

Poniedziałek, 4 czerwca 2018

14.00-14.30

Sala Senacka PWSZ im. Stanisława Pigonia w Krośnie, Rynek 1

JM Prof. dr hab. Grzegorz Przebinda – Rektor Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Stanisława Pigonia w Krośnie – powitanie uczestników Konferencji

 

 

14.30-15.20

Kościół Parafialny Trójcy Przenajświętszej w Krośnie

Dr Piotr Łopatkiewicz – PWSZ im. Stanisława Pigonia w Krośnie: Fundacje artystyczne Roberta Wojciecha Portiusa dla najważniejszej świątyni miasta – prezentacja najważniejszych dokonań szkockiego fundatora

 

15.30-16.00

Aula PWSZ im. Stanisława Pigonia w Krośnie, ul. Kazimierza Wielkiego 4

JM Prof. dr hab. Grzegorz Przebinda – Rektor Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Stanisława Pigonia w Krośnie – otwarcie Konferencji

Wystąpienia zaproszonych gości

 

Sesja plenarna

16.00-16.30

Prof. Dr David Worthington

University of the Highlands and Islands – Centre for History

The Scots in Poland in History and Memory

 

16.30-17.00

Prof. dr hab. Waldemar Kowalski

Uniwersytet Jana Kochanowskiego – Wydział Humanistyczny

Znaczenie diaspory szkockiej w społeczeństwie staropolskim. Zarys problemu.

 

17.00-17.30

Dr Jan S. Ciechanowski

Uniwersytet Warszawski – Wydział „Artes Liberales” 

Z dziejów stosunków polsko-szkockich na przestrzeni wieków

 

17.30-17.45

Przerwa na kawę

 

17.45-18.05

Prof. dr hab. Janusz Gruchała

Uniwersytet Jagielloński – Wydział Polonistyki

„Pieśń polska” Balinta Balassiego – historia tekstu i dzieje przyjaźni

 

18.05-18.35

Prof. dr László Kálmán Nagy

Uniwersytet Jagielloński – Wydział Filologiczny, Zakład Filologii Węgierskiej

Wojna z Polakami za czasów Wojciecha Portiusa. Jeden z mało znanych rozdziałów stosunków polsko-węgierskich

 

18.35-19.20

Dyskusja

 

19.30

Sala Senacka PWSZ im. Stanisława Pigonia w Krośnie, Rynek 1

Uroczysta kolacja 

 

 

Wtorek, 5 czerwca 2018

Aula PWSZ im. Stanisława Pigonia w Krośnie, ul. Kazimierza Wielkiego 4

 

Sesja referatowa

9.00-9.30

Dr Bálint Vinkler

Biblioteka Miejska im. Sándora Vachotta

Muzeum Numizmatyki im. Lajosa Huszára w Gyöngyös

Na kupieckim szlaku – handel winem węgierskim w wieku XVI i XVII.

 

9.30-10.00

Dr Tadeusz Łopatkiewicz

Prezes Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Krośnieńskiej

Jan II Kazimierz Waza w Krośnie. Dyskurs historyczny vs kultura masowa

 

10.00-10.30

Mgr Ewa Lorentz

Podkarpacki Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków – Delegatura w Krośnie

Capellae Portianae. Kaplice w kościele parafialnym w Krośnie z fundacji Roberta Wojciecha Portiusa

 

10.30-11.00

Dr Piotr Łopatkiewicz

Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie

Czy nastawa ołtarza Bożego Ciała i obraz Adoracji Najświętszego Sakramentu to najwcześniejsze fundacje Portiusa dla kościoła parafialnego w Krośnie?

 

11.00-11.20

Przerwa na kawę

 

11.20-12.00

Mgr Jerzy Żmudziński

Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie

Zbiory Sztuki Wotywnej na Jasnej Górze

Dlaczego Portius pomagał wykupić ciało św. Wojciecha z rąk pogan? Malarska fundacja krośnieńskiego kupca do kaplicy jego patrona w kościele farnym i jej konteksty

Srebrne okucia na oprawach mszałów fundacji Wojciecha Portiusa dla fary w Krośnie w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie

 

12.00-12.30

Dr hab. Zygmunt Kruczek, prof. AWF w Krakowie

Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie – Wydział Turystyki i Rekreacji

Szlaki winne na pograniczu polsko-węgierskim w XVI i XVII stuleciu oraz ich współczesna projekcja na terenie Podkarpacia i Małopolski

 

12.30-13.00

Zbigniew Ungeheuer

Prezes Stowarzyszenia Portius w Krośnie

Osoba szkockiego Patrona w działalności Stowarzyszenia Portius w Krośnie

 

13.00-13.30

Paweł Szczygieł

Prezes Zarządu Centrum Dziedzictwa Szkła w Krośnie

Węgierskie wino w krośnieńskim szkle

 

13.30-14.00

Dyskusja i podsumowanie Konferencji