Muzeum Podkarpackie zaprasza na wystawę malarstwa Władysława Markiewicza. W zbiorach Muzeum Podkarpackiego w Krośnie znajduje się sześć jego prac. Wiele jego obrazów pozostaje w rozproszeniu, choćby w Stanach Zjednoczonych, skąd miał zamówienia od tamtejszej Polonii. Prezentowane na wystawie prace pochodzą ze zbiorów Muzeum Podkarpackiego w Krośnie oraz kolekcji prywatnych. Ekspozycja czynna od października do końca grudnia 2023 roku.

Władysław Markiewicz urodził się 6 lutego 1892 roku w Głowience koło Krosna. Już jako dziecko rysował węglem i burakiem po ścianach chałup i stodół. Po ukończeniu Państwowej Szkoły Realnej w Krośnie i złożeniu tam egzaminu dojrzałości w roku 1912 rozpoczął studia na Politechnice Lwowskiej. Jednak dwa lata później przerwał studia, gdy w związku z wybuchem pierwszej wojny światowej został powołany do służby wojskowej w armii austro-węgierskiej i wysłany na front. W roku 1915, po zdobyciu przez Moskali twierdzy Przemyśl, dostał się do niewoli rosyjskiej. Przebywał w obozach jenieckich na Uralu (w Jekaterynburgu) do wybuchu rewolucji bolszewickiej. Po wyjściu na wolność pracował w gubernialnym komitecie do spraw uchodźców i równocześnie jako nauczyciel w polskim gimnazjum w Astrachaniu. Wrócił potem do Jekaterynburga (Świerdłowska), gdzie pracował jako technik w przedsiębiorstwie budowlanym, a także wykładał geometrię wykreślną w tamtejszej Szkole Politechnicznej. Tam też założył rodzinę i przeżył wiele dramatycznych sytuacji podczas szalejącej rewolucji. W 1918 roku chociażby rozmawiał dwukrotnie przez ogrodzenie posesji kupca Mikołaja Ipatiejewa z carem Mikołajem II, internowanym tam, a później zamordowanym przez bolszewików. Pod koniec 1921 roku wraz żoną i córką powrócił do Polski. Pracował jako technik przy budowie Huty Szkła w Krośnie. W 1927 roku w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie złożył egzamin z rysunku jako przedmiotu nauczania w szkołach średnich ogólnokształcących i seminariach nauczycielskich. Od tego roku pracował jako nauczyciel rysunku w Państwowym Gimnazjum w Pszczynie, gdzie uczył do 1931 roku oraz w Państwowym Gimnazjum w Bielsku, z językiem wykładowym niemieckim. Tam też uczył rysunku w prywatnym gimnazjum i końcem lat trzydziestych miał swoją pierwszą i jedyną wystawę indywidualną, złożoną z prac olejnych formatów większych niż prezentowane obecnie. W 1939 roku cudownie uniknął aresztowania przez Niemców za działalność społeczną i narodową, powrócił także w rodzinne strony z żoną i trójką dzieci. Podczas okupacji niemieckiej i zaraz po wojnie pracował w Spółdzielni Spożywców „Społem” w Krośnie. Pomógł wielu ludziom ratując ich z rąk gestapo, dawał schronienie Żydom, pomagał w znalezieniu bezpiecznego miejsca przetrwania. W czerwcu 1948 roku jako kierownik wydziału Spółdzielni został aresztowany przez Urząd Bezpieczeństwa za krytykę Związku Sowieckiego i skazany na ponad dwa lata więzienia. Po odsiedzeniu w Przemyślu całego wyroku pracował jako kasjer w Krośnieńskich Warsztatach Remontowych. Będąc w trudnej sytuacji materialnej zaczął dawać korepetycje z języka niemieckiego oraz wrócił do malarstwa, którym zajmował się przed wojną. Szybko zdobył uznanie w lokalnym środowisku artystycznym i miał zamówienia. Nie organizował wystaw, prace sprzedawał na bieżąco, żeby związać koniec z końcem. Jednocześnie, mimo wszystko, nadal pomagał ludziom, był od 1960 roku terenowym opiekunem społecznym, załatwiał wiele spraw związanych z niesieniem pomocy chorym, samotnym, pokrzywdzonym, pozbawionej opieki młodzieży. Był znany i szanowany w Krośnie przede wszystkim jako społecznik, a nie artysta malarz.

Malarstwo Władysława Markiewicza reprezentują prace olejne na płótnie, tekturze oraz akwarele rzadko przekraczające format bloków rysunkowych, przedstawiające pejzaże, głównie okolic Krosna, fragmenty miasta w różnych ujęciach, pejzaże z drobnym sztafażem, sceny z prac polowych, kwiaty, a także „wdzięczne” Madonny naśladujące dzieła Rafaela. Krajobrazy, widoki miasta czy kwiaty były malowane z natury, oparte na nienagannym warsztacie, znajomości perspektywy i dbałości o szczegół, a później długo wykańczane w domu, obserwowane w różnym świetle i uzupełniane jakimś nowym, barwnym refleksem. Posiadają harmonijną, wysmakowaną kolorystykę.

W latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych, w których powstała większość obrazów, tak skrupulatna i czasochłonna praca nad dziełem była niezwykłą rzadkością. Artyści raczej nie „cyzelowali” pędzlem swoich obrazów tak, jak robił to Władysław Markiewicz. Inspiracją jego malarstwa była natura i miłość do ojczystego krajobrazu, w szczególności do Głowienki i Krosna. Częstym motywem występującym w jego pracach jest droga, wiejska chata, być może dlatego, że z niej wyszedł i idąc przez życie, tam, gdzie prowadziły go kręte ścieżki losu, bardzo wiele przeszedł, tak dosłownie, jak i w przenośni.

Artysta tworzył w czasach, w których działali tacy twórcy jak Stanisław Kochanek (1905-1995) i Władysław Niepokój (1905-1985). Ten ostatni był częstym gościem w jego domu, również mistrz Stanisław, który mieszkał w pobliżu, wstępował, aby zobaczyć i ocenić nowe prace. Władysław Markiewicz zmarł 31 grudnia 1986 roku w Krośnie i został pochowany na Cmentarzu Komunalnym.

Kuratorzy wystawy: Bogusław Kolarczyk, Robert Kubit
Współpraca: Anna Guz
Opracowanie graficzne, skład: Julia Komornicka
Korekta: Katarzyna Krępulec-Nowak